Ο Κόμης Μοντεχρήστος (Le Comte de Monte-Cristo) είναι μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Δουμά, που δημοσιεύτηκε το 1844.
Μαζί με τους Τρεις Σωματοφύλακες, θεωρείται το δημοφιλέστερο έργο του Δουμά.
Η επιτυχία του έργου οφείλεται στο ότι συγκεντρώνει όλες τις αρετές του ρομαντικού μυθιστορήματος, καθώς και την κριτική των αστικών αξιών, την νοσταλγία του θεϊκού, τα ιστορικά γεγονότα, το εξωτικό όνειρο.
Το μυθιστόρημα, πέρα από την περιπέτεια του πρωταγωνιστή, περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες της ελπίδας, της δικαιοσύνης, της εκδίκησης, της συγχώρεσης και του ελέους.
Η ιστορία λαμβάνει χώρα την περίοδο 1815 – 1838, δηλαδή λίγο πριν την αρχή του πολέμου των Εκατό Ημερών μέχρι και τη βασιλεία του Λουδοβίκου Φιλίππου της Γαλλίας.
Ο Δουμάς εμπνεύστηκε τη συγγραφή του μυθιστορήματος από μια αληθινή ιστορία, ένα συμβάν της εποχής του, που βρίσκεται καταγεγραμμένο στα ιστορικά αρχεία της παρισινής αστυνομίας (1837-1838).
Ο Πιέρ Πικό κατηγορήθηκε άδικα ως πράκτορας της Αγγλίας, και φυλακίστηκε για επτά συναπτά έτη.
Με την απελευθέρωσή του, το 1814, παίρνει στη κατοχή του ένα θησαυρό που του κληροδότησαν και εκδικείται την άδικη φυλάκισή του διαπράττοντας τρεις φόνους.
Τελικά δολοφονήθηκε από αυτόν που του φανέρωσε τα ονόματα των καταδοτών του.
Όσον αφορά τον τίτλο, ο Δουμάς γνώρισε το Μοντεκρίστο, έναν βράχο, στα ανοιχτά του νησιού Έλβα όταν έκανε ένα ταξίδι στη Μεσόγειο.
Θεωρεί το όνομα αυτό της αρεσκείας του και το χρησιμοποιεί ως τόπο εξορίας του ήρωά του.
”Ο συγγραφέας πέρασε κάποτε από το ομώνυμο νησί της Μεσογείου, δίπλα στην Κορσική, και γοητεύθηκε από την άγρια ομορφιά του.
Ο ήρωας της ιστορίας, ο νεαρός Εντμόν Νταντές, θύμα πλεκτάνης των ανταγωνιστών του, περνάει περίπου δεκαπέντε χρόνια φυλακισμένος στο φρούριο του Ιφ, αλλά κατορθώνει τελικά να αποδράσει και βρίσκει έναν αμύθητο θησαυρό στο νησί Μόντε Κρίστο, όπως του είχε εκμυστηρευθεί ένας συγκρατούμενός του, ο αβάς Φαρία, ο οποίος πέθανε μέσα στη φυλακή;
Έχοντας χάσει στο μεταξύ τον ηλικιωμένο πατέρα του, βάζει σκοπό της ζωής του να εκδικηθεί αυτούς που τον έβλαψαν, καταστρώνει ένα εξαιρετικό σχέδιο βασιζόμενος στα χρήματα που διαθέτει, μαθαίνει λεπτομέρειες από τη σκευωρία εναντίον του, πλησιάζει τους ανθρώπους που τον καταδίκασαν (αγνώριστος πλέον από τις κακουχίες τόσων ετών) και τους οδηγεί στην εξαθλίωση, στην αυτοκτονία και στην τρέλα.
Έχει όμως χάσει οριστικά την κοπέλα που αγαπούσε, φεύγει από τη Γαλλία και προσπαθεί να συνεχίσει τη ζωή του με μια πολύ όμορφη νεαρή Ελληνοπούλα.”
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο Εντμόν Νταντές, είναι ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος περιπέτειας του Αλέξανδρου Δουμά Ο Κόμης Μοντεχρήστος (1844). Σύμφωνα με τον αφηγητή της ιστορίας, ο Νταντές είναι ενας ευφυής, ειλικρινής, και στοργικός άνδρας, που γίνεται άσπονδος και εκδικητικός, αφότου κατηγορείται για ένα έγκλημα που δε διέπραξε.
Όταν ο Νταντές ελευθερώνεται και γίνεται υπερβολικά πλούσιος, αποφασίζει να ανταμείψει εκείνους που τον βοήθησαν στα δεινά που βίωσε και να τιμωρήσει τους υπεύθυνους για όλα τα χρόνια που υπέφερε.
Είναι γνωστός με τα ψευδώνυμα Ο Κόμης του Μόντε Κρίστο (Γαλλικά: le Comte de Monte-Cristo), Σεβάχ ο Θαλασσινός (Sinbad le Marin), Αβάς Μπουσονί, και Λόρδος Ουίλμoρ.
Όταν ο αναγνώστης συναντά για πρώτη φορά τον Εντμόν Νταντές, φτάνει στη Μασσαλία ως πρώτος αξιωματικός στο εμπορικό πλοίο Φαραώ (Le Pharaon). Μόλις 19 ετών, ο νεαρός Νταντές φαίνεται προορισμένος για επιτυχία.
Παρόλο που το ταξίδι ήταν επιτυχές,ο πρώην Καπετάνιος, Λεκλέρ, αρρωσταίνει και πεθαίνει.
Ο Νταντές μεταδίδει αυτά τα γεγονότα στον υποστηρικτή του, κύριο Μορέλ, που λέει στον Νταντές ότι θα προσπαθήσει να του δώσει το αξίωμα του καπετάνιου.
Ο Νταντές φεύγει βιαστικά να συναντήσει τον πατέρα του και την αγαπημένη του, τη νεαρή Καταλανή γυναίκα Μερσεντές, και οι δυο τους συμφωνούν να παντρευτούν αμέσως.
Ο γάμος όμως ποτέ δεν πραγματοποιείται.
Τη νύχτα της γαμήλιας γιορτής τους, ο Νταντές συλλαμβάνεται ως ύποπτος βοναπαρτιστής, βοηθός του Ναπολέων, και μεταφέρεται, για να συναντήσει τον εισαγγελέα, Ζεράρ ντε Βιλφόρ.
Ο Εντμόν είχε καταγγελθεί ανώνυμα και ψευδώς από τον Νταγκλάρ, το συνάδελφο ναυτικό του Εντμόν, γιατί ζηλεύει την ξαφνική άνοδο του Νταντές, και τον Φερνάν Μοντεγό, γιατί ζηλεύει τη σχέση του Εντμόν, μιας και είναι ερωτευμένος με την Μερσεντές.
Ο εισαγγελέας Ντε Φιλφόρ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Εντμόν είναι αθώος και τον διαβεβαιώνει ότι θα απελευθερωθεί.
Στη συνέχεια, ζητά ένα αποδεικτικό στοιχείο που αναφέρεται σε μια επιστολή που καταγγέλλει τον Εντμόν στις αρχές. Η επιστολή ισχυρίζεται ότι στο τελευταίο ταξίδι του Εντμόν, έκανε μια στάση στο νησί της Έλβα και έλαβε μια επιστολή από τον εκθρονισμένο αυτοκράτορα Ναπολέοντα.
Ο Εντμόν παραδίδει την επιστολή που έλαβε στο όνομα του καπετάνιου Λεκλέρ, και από την οποία το περιεχόμενο είναι άγνωστο στον Εντμόν.
Ο Ντε Βιλφόρ ρίχνει την επιστολή στη φωτιά, γιατί η επιστολή απευθύνεται στον πατέρα του και υπόσχεται πάλι στον Εντμόν ότι θα ελευθερωθεί.
Ο Ντε Βιλφόρ αποκηρύττει τον πατέρα του ως ένθερμο βοναπαρτιστή, και κατέστρεψε την επιστολή, για να προστατεύσει τον εαυτό του, και όχι τον Εντμόν, για να προστατεύσει το όνομά του, ο ντε Βιλφόρ καταδικάζει τον Εντμόν σε φυλάκιση στη φυλακή του Ιφ, ένα οχυρωμένο νησί από το οποίο κανένας αιχμάλωτος δεν είχε ποτέ δραπετεύσει και στο οποίο στέλνονται οι πιο επικίνδυνοι πολιτικοί κρατούμενοι.
Μετά από έξι ολόκληρα χρόνια απομονωμένος στο μπουντρούμι του Ιφ, ο Εντμόν αποφασίζει να αυτοκτονήσει με το να υποσιτίσει τον εαυτόν του. Φοβούμενος ότι θα αναγκαστεί να φάει, πετάει το φαγητό του έξω.
Μετά από σχεδόν έξι μήνες, ακούει ξύσιμο στο τείχος του κελιού του.
Η περιέργεια για την πηγή του θορύβου τον εμπνέει να αρχίσει να τρώει ξανά. Χτυπά τον τοίχο του αρκετές φορές, και όταν σταματήσει το ξύσιμο, καταλήγει ότι είναι ένας κρατούμενος που προσπαθεί να δραπετεύσει.
Στη συνέχεια χρησιμοποιεί την κατσαρόλα, στην οποία σερβίρεται το φαγητό του, για να αρχίσει να σκάβει όπου ακούει το ξύσιμο πριν με την ελπίδα ότι ήταν ένας άλλος κρατούμενος που σκάβει τον δρόμο του προς την ελευθερία.
Ο Νταντές τελικά σπάει αρκετό από το τείχος, ώστε να μπορέσει να ανταλλάξει ένα σύντομο χαιρετισμό με έναν γηραιό Ιταλό αβά, που ονομάζεται Φαρία, και αποκαλείται μερικές φορές και “Τρελός Ιερέας”, και που προσπαθούσε πράγματι να σκάψει τον τοίχο, για να ελευθερωθεί.
Οι δύο κρατούμενοι έρχονται πολύ κοντά, με τον πολυμαθή ιερέα να διδάσκει στον Νταντές ό, τι γνωρίζει για την ανάγνωση, τα μαθηματικά, την φυσική, τις γλώσσες, τη φιλοσοφία, την ιστορία, την επιδεξιότητα στη χρήση ξίφους και την οικονομία.
Μαζί καθορίζουν ποιος πρόδωσε τον Εντμόν, και παρόλο που ο Φαρία αποδοκιμάζει, ο Εντμόν σχεδιάζει την εκδίκηση εναντίον των προδοτών του.
Οι δυο τους αφιερώνουν χρόνια στο σκάψιμο ενός τούνελ για να ελευθερωθούν, αλλά ο Φαρία πεθαίνει πρωτού δραπετεύσουν.
Λίγο πριν ξεψυχήσει, κληροδοτεί στον Εντμόν έναν μυστικό θησαυρό, κρυμμένο στο νησί Μόντε Κρίστο.
Εκείνη τη νύχτα, ο Εντμόν ανταλλάσσει τα ρούχα του με το σάκο διακομιδής πτώματος του ιερέα και δραπετεύει από τη φυλακή.
Οι δεσμοφύλακες, αντί να θάβουν τους κρατούμενους, τους πετάνε πάνω από το τείχος του φρουρίου στη θάλασσα, με το περιττό βάρος μιας σιδερένιας σφαίρας αλυσοδεμένης γύρω από τα πόδια.
Χρησιμοποιώντας ένα μαχαίρι κατασκευασμένο από έναν αιχμηρό σταυρό, ο Εντμόν απελευθερώνεται και φτάνει στην επιφάνεια.
Ο Έντμοντ κολυμπά σε ένα μικρό νησί κοντά για να βρει καταφύγιο από τη θύελλα για τη νύχτα.
Την επόμενη μέρα, κολυμπά στη θάλασσα, καθώς περνάει ένα λαθραίο καράβι και σώζεται με το πρόσχημα ότι είναι θύμα ναυαγίου. Ο Εντμόν σύντομα προτείνει μια στάση και εμπορεύεται τα αγαθά στο μικρό νησί Μόντε Κρίστο, κατά την οποία επιβεβαιώνει ότι υπάρχει ο θησαυρός του Φαρία.
Σε αυτήν και τις επόμενες επισκέψεις, ο Εντμόν γίνεται πλούσιος.
Με την επιστροφή του στη Μασσαλία, ο Εντμόν μαθαίνει ότι ο πατέρας του πέθανε από τη φτώχεια και ότι η Μερσεντές παντρεύτηκε τον Φερνάν 18 μήνες αφότου εκτελέσθηκε υποτιθέμενα για προδοσία.
Ο ηλικιωμένος γείτονάς του Γκασπάρ Καντερούς είναι ακόμη ζωντανός, και -υπό την αμφίεση του Αβά Μπουσονί- ο Εντμόν τον επισκέπτεται, για να μάθει περισσότερα.
Ο Καντερούς του λέει ότι ο Μορέλ προσπάθησε να επιτύχει μια δίκαι δίκη για τον Εντμόν, και πως η Μερσεντές παρακάλεσε για την απελευθέρωσή του. Επιπροσθέτως μαθαίνει ότι εκείνοι που του έμειναν αφοσιωμένοι υπέφεραν πολύ, ενώ εκείνοι που τον πρόδωσαν γνώρισαν ευημερία.
Ο Εντμόν ευχαριστεί τον Καντερούς για τις πληροφορίες, πληρώνοντάς τον με ένα μεγάλο διαμάντι, για το οποίο είπε ότι ήταν στην ιδιοκτησία του Εντμόν ενώ βρισκόταν στη φυλακή.
Συνειδητοποιώντας ότι μόνο ο Μορέλ του έμεινε πιστός, ο Εντμόν δημιουργεί τρεις μεταμφιέσεις -έναν Άγγλο ονόματι Λόρδος Ουίλμορ, ένας υπάλληλος τραπέζης της Thomson and French, και Σεβάχ ο Θαλασσινός- και τους χρησιμοποιεί για να σώσει τον Μορέλ από πτώχευση και αυτοκτονία.
Έπειτα ο Εντμόν κρύβεται, αξιοποιώντας εννέα χρόνια διαμορφώνοντας τον εαυτόν του ως τον Κόμη του Μόντε Κρίστο.
Ο Εντμόν εμφανίζεται στην παριζιάνικη κοινωνία ως ο μυστηριώδης και εκλεπτυσμένος Κόμης του Μόντε Κρίστο.
Αφού αγόρασε την ιδιοκτησία του νησιού από όπου απέκτησε τον θησαυρό του, ο Εντμόν είναι σε θέση να βρεθεί στα ανώτερα στρώματα της παριζιάνικης κοινωνίας και να αναλάβει το ρόλο ενός από τους σημαντικότερους ανθρώπους σε όλη τη Γαλλία.
Ως εκ τούτου, γνωρίζεται με αρκετούς άλλους ισχυρούς άνδρες, κυρίως τον Νταγκλάρ, ο οποίος είναι πλέον πλούσιος τραπεζίτης.
Ο Μοντεγό, ο οποίος είναι τώρα Κόμης του Μορσέρφ και στρατιωτικός ήρωας, και ο κύριος Βιλφόρ, ο οποίος είναι τώρα εισαγγελέας, ένας από τους ισχυρότερους υπερασπιστές της χώρας.
Επιπλέον, ο Μοντεγό παντρεύτηκε την Μερσεντές, και οι δύο έχουν ένα γιο που ονομάζεται Αλμπέρ.
Αφού εγκαταστάθηκε στην παριζιάνικη κοινωνία και έχοντας αποστασιοποιηθεί από τον Εντμόν Νταντές, ο Κόμης είναι σε θέση να διατυπώσει τα σχέδιά του για εκδίκηση ενάντια στους άντρες που τον πρόδωσαν. Μέχρι το τέλος του μυθιστορήματος, ο Εντμόν είχε ασκήσει εκδίκηση σε όλους τους ανθρώπους που θα τον έβλεπαν να σαπίζει στη φυλακή. Εκθέτει τον Βιλφόρ και τον Μοντεγό για τη συμμετοχή τους σε συνωμοσία, καταστρέφοντας την αντίστοιχη φήμη τους και ασκώντας την αστυνομία πάνω τους. Ο Βιλφόρ γίνεται παράφρων και ο Μοντεγό αυτοκτονεί.
Ο Νταγκλάρ, για ένα χρονικό διάστημα, αιχμαλωτίστηκε από τον Ιταλό ληστή Λουίτζι Βάμπα, που τον έκανε να καταλάβει πόσο υπέφερε ο Εντμόν και χάνοντας όλο τον πλούτο του.
Ο Εντμόν, στο τέλος του μυθιστορήματος, αναχωρεί με την Εϊντέ, λέγοντας λόγια αθάνατης σοφίας: “να περιμένεις και να ελπίζεις”.
Ο Τζέιμς Ο’ Νήλ, πατέρας του δραματουργού Ευγένιου Ο’ Νηλ, ερμήνευσε τον ρόλο πάνω από 6,000 φορές κατά τη διάρκεια της καριέρας του.
Ο Εντμόν Νταντές έχει ενσαρκωθεί στον κινηματογράφο πολλές φορές από ηθοποιούς όπως ο Τζορτζ Μάικλ Ντόλενζ, Ρόμπερτ Ντόνατ, Ζαν Μαρέ, Λουί Ζουρντάν, Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν, και πιο πρόσφατα από τον Τζιμ Καβίζελ.
Ο Νταντές έχει ενσαρκωθεί και στη σκηνή, συμπεριλαμβανομένου μια μουσικής προσαρμογής του μυθιστορήματος.
Στο ιαπωνικό άνιμε Gankutsuou: The Count of Monte Cristo, κάνει την φωνή του ο Τζότζι Νακάτα, ενώ στην αγγλική μεταγλώτιση ο Τζέιμισον Πιρς.
Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις προσαρμογές σε τηλεοπτικές σαπουνόπερες, με τελευταία από αυτές να είναι η μεξικανική σειρά του 2006 Montecristo.
Το 2011, το σταθμός ABC έκανε πρεμιέρα τη σειρά Revenge, που είναι μια χαλαρή προσαρμογή του μυθιστορήματος. Σε αυτήν, ο χαρακτήρας του Νταντές ενσαρκώνεται ως γυναίκα πρωταγωνίστρια με το όνομα Έμιλι Θορν (υποδυόμενη από την Έμιλι ΒανΚαμπ).
Ο Εντμόν Νταντές εμφανίζεται στην έκτη σεζόν της σειράς Once Upon a Time από τον Κρεγκ Χόρνερ.
Έχει προέλευση από έναν φανταστικό κόσμο της Γαλλίας τον 19ο αιώνα.
Ο Εντμόν Νταντές έχει αναφερθεί στις τελικές σκηνές της ταινίας V for Vendetta (2005), η πρωταγωνίστρια Ίβι Χάμοντ περιγράφει τον τρομοκράτη V ως τον Εντμόν Νταντές αφότου μαρτύρησε για να διαλύσει την τυραννική κυβέρνηση Νορσφάιρ.
Νωρίτερα στην ταινία, ο V και η Ίβι βλέπουν την κινηματογραφική προσαρμογή του 1934 του Ο κόμης Μοντεχρήστος, όπου ο V δηλώνει ότι είναι η αγαπημένη του ταινία.
Ο συγγραφέας/σκηνοθέτης Τζον Χιουζ χρησιμοποίησε το Εντμόν Νταντές ως ψευδώνυμό του στα τέλη της καριέρας του.
