13 Μαιου 1990. Στο γήπεδο Μαξιμίρ του Ζάγκρεμπ, θα διεξαγόταν το «ματς της δεκαετίας», μεταξύ της Ντιναμό Ζάγκρεμπ και του Ερυθρού Αστέρα Βελιγραδίου.
Όχι μόνο γιατί οι δύο ομάδες αγωνίζονταν για την κατάκτηση του πρωταθλήματος, αλλά κυρίως λόγω του «εκρηκτικού» πολιτικού κλίματος.
Είχαν προηγηθεί οι κροατικές εκλογές, στις οποίες είχε κερδίσει η Κροατική Δημοκρατική Ένωση, που ήταν υπέρ της ανεξαρτησίας της χώρας, ενώ το ίδιο είχε συμβεί και στη Σλοβενία.
Η Γιουγκοσλαβία βάδιζε προς τη διάλυση και τον πρώτο λόγο είχαν οι εθνικιστικές «κορώνες» από όλες τις πλευρές.
Στο Ζάγκρεμπ είχαν ταξιδέψει περίπου 3 χιλιάδες οπαδοί του Αστέρα, υπό την καθοδήγηση του διαβόητου παραστρατιωτικού Αρκάν. Ήταν ο επικεφαλής των «Ηρώων», όπως ονομάζονταν οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί της ομάδας.
Δεν πήγαιναν, όμως, απλώς για να παρακολουθήσουν έναν αγώνα, όπως φαινόταν και από τα δύο συνθήματα που τραγουδούσαν, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, στην πόλη, αλλά και μέσα στο γήπεδο.
Το πρώτο είχε ως εξής:
«Απόψε θα γίνουν ταραχές, απόψε θα γίνει της τρελής.
Να! Φτάνουν οι χούλιγκαν στους δρόμους του Ζάγκρεμπ.
Θ΄ αντιλαλούνε τα τσεκούρια, θα αντηχήσουν οι αλυσίδες,
να! Έρχονται οι τσιγγάνοι, οι τελείως τρελαμένοι».
Το δεύτερο σύνθημα ήταν διαφορετικό και σαφώς πιο εθνικιστικό:
«Εμείς είμαστε οι Ντέλιγε της άγριας Σερβίας.
Βγείτε στα μπαλκόνια, χαιρετίστε τη σέρβικη φυλή.
Από το Κόσσοβο μέχρι το Κνιν, ένας Σέρβος δίπλα στον άλλον.
Σέρβε Σλόμπο (Μιλόσεβιτς), η Σερβία είναι στο πλευρό σου.
Ποιος τολμάει να το πει, ψεύδεται όποιος λέει ότι η Σερβία είναι μικρή.
Δεν είναι μικρή, δεν είναι μικρή, έδωσε το Σλόμπονταν!
Μαναστίρσκα, Μαναστίρσκα, σέρβικο ρακί.
Τα επεισόδια είχαν ήδη αρχίσει στην πόλη πολλές ώρες πριν από τη διεξαγωγή του παιχνιδιού και συνεχίστηκαν στο γήπεδο Μαξιμίρ.
Τα επεισόδια μέσα στο γήπεδο και η απαθής αστυνομία
Με καρέκλες, μαχαίρια, καδρόνια και πάρα πολύ ξύλο, οι οπαδοί μετέτρεψαν τις εξέδρες σε πραγματικό πεδίο μάχης, ενώ οι ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων κοιτούσαν έκπληκτοι τις συγκρούσεις.
Για αρκετή ώρα, το ίδιο έκανε και η αστυνομία, παρά τις διαμαρτυρίες των Κροατών ποδοσφαιριστών, που φώναζαν στα όργανα της τάξης «τι κάνετε; Υπάρχει αστυνομία;».
Λίγη ώρα μετά, η ένταση μεταφέρθηκε στον αγωνιστικό χώρο, όπου βρίσκονταν πλέον μόνο μερικοί ποδοσφαιριστές της Ντιναμό και οι οπαδοί της ομάδας, που συγκρούονταν με τις δυνάμεις καταστολής.
Σε κάποια στιγμή, ένας αστυνομικός ξυλοκοπούσε με το γκλομπ του οπαδό της κροατικής ομάδας.
Ο αρχηγός της Ντιναμό, ο Ζβόνιμιρ Μπόμπαν, που δεν είχε πάει ακόμη στα αποδυτήρια, έτρεξε και με μια κίνηση καράτε κλώτσησε τον αστυνομικό, για να καταφέρει να απελευθερώσει τον συλληφθέντα.
Από εκείνη τη στιγμή, ο Μπόμπαν ήταν πλέον ο εθνικός ήρωας της Κροατίας, παρά το γεγονός ότι του στοίχισε τον εξάμηνο αποκλεισμό από κάθε επίσημη διοργάνωση, μεταξύ των οποίων και τη συμμετοχή στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ιταλίας, λίγες μέρες αργότερα.
«Αυτό το ντέρμπι αντανακλούσε όλα όσα συνέβαιναν στην κοινωνία και την καθημερινή μας ζωή. Το γιουγκοσλαβικό ποδόσφαιρο αντικατοπτρίζει τη Γιουγκοσλαβία. Ήταν πολύ δύσκολο, αλλά νομίζω ότι θα το έκανα ξανά.»
Ζβίνιμιρ Μπόμπαν
Όταν τα επεισόδια έληξαν, 60 οπαδοί είχαν τραυματιστεί σοβαρά. Το παιχνίδι δεν έγινε ποτέ.
Στην πραγματικότητα όμως, ήταν η επίσημη έναρξη των εχθροπραξιών και του εμφυλίου πολέμου της Γιουγκοσλαβίας.
Σήμερα, έξω από το επονομαζόμενο και ως «καταραμένο Μαξιμίρ», υπάρχει επιγραφή που αναφέρει:
«Για τους οπαδούς του συλλόγου, οι οποίοι ξεκίνησαν τον πόλεμο με τη Σερβία, σε αυτό το μέρος, στις 13 Μαΐου του 1990».
